Γνωστές από την αρχαιότητα, οι αιμορροΐδες αποτελούσαν πάντα θέμα συζήτησης σχετικά με την ακριβή ανατομική τους θέση, το ρόλο τους στο μηχανισμό των κενώσεων, την αποτελεσματικότητα της μιάς ή της άλλης θεραπείας. Η αιμορροϊδική νόσος αν και τόσο συχνή μόλις τώρα αρχίζει να αποκαλύπτει όλα τα μυστικά της. Πως δημιουργούνται Οι αιμορροΐδες δημιουργούνται προοδευτικά και εμφανίζονται στους ενήλικες. Οι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνισή τους είναι κληρονομικοί, η χρόνια δυσκοιλιότητα, η εγκυμοσύνη καθώς επίσης και συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες. Οι αιμορροϊδοπάθεια είναι μια συχνή παθολογία της περιοχής του πρωκτού, απολύτως καλοήθης, με πολύ μεγάλη όμως επίπτωση στην ποιότητα ζωής. Οφείλεται στην υπερτροφία και διάταση των αιμορροϊδικών φλεβών, οι οποίες δημιουργούν κιρσούς οι οποίοι αναπτύσσονται στο κατώτερο τμήμα του ορθού και τον πρωκτό. Χωρίζονται σε εσωτερικές, όταν αναπτύσσονται ψηλά στον πρωκτικό σωλήνα και εξωτερικές όταν είναι χαμηλά και «φαίνονται».
Συμπτώματα Μερικές φορές η αιμορροϊδοπάθεια μπορεί να μη δώσει κανένα σύμπτωμα, συνήθως όμως προκαλεί4 τύπους ενοχλημάτων: 1.Κρίσεις συμφόρησης: – είναι μια αίσθηση βάρους στον πρωκτό, που συνοδεύεται συχνά από φαγούρα. Η κλινική εξέταση δείχνει μια διάταση αιμορροΐδων που συνήθως είναι εσωτερικές και η κρίση υποχωρεί με ήπια αγωγή σε μερικές ημέρες. 2. Η θρόμβωση: – οφείλεται στη δημιουργία ενός θρόμβου (πηγμένου αίματος) μέσα σε μια αιμορροΐδα εσωτερική ή εξωτερική. Το κύριο σύμπτωμα είναι ένας έντονος πόνος στον πρωκτό, ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά. Εάν πρόκειται για εξωτερική αιμορροΐδα, εμφανίζεται μια βλάβη στρογγυλή, μωβ, η οποία είναι πολύ επώδυνη στη ψηλάφηση. 3.Ηαιμορραγία: – πρόκειται για απώλεια ζωηρού κόκκινου αίματος, σε μικρή ποσότητα κατά τη διάρκεια των κενώσεων. Αν αυτές οι αιμορραγίες είναι συχνές, μπορούν να προκαλέσουν αναιμία με πτώση του αιματοκρίτη. 4.Η αιμορροϊδική πρόπτωση:– πρόκειται για μια «εξωτερίκευση» των αιμορροΐδων, ως επί το πλείστων μετά τις κενώσεις, τις οποίες ο ασθενής επανατοποθετεί δακτυλικά στον πρωκτικό σωλήνα.
Αιμορροίδες και θεραπεία Δεν υπάρχει μια και μόνη χειρουργική θεραπεία κατάληλη για ολες τις περιπτώσεις αιμορροιδοπάθειας. Ο χειρουργός αφου εξετάσει τον ασθενή πρέπει να προτείνει την καταλληλότερη μέθοδο κατα περίπτωση. Η χρησιμοποίηση μιας μεθόδου για ολες τις περιπτώσεις ,θα οδηγήσει με βεβαιότητα σε ανεπαρκές θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η χειρουργική αντιμετώπιση γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, είναι αυτή που δίδει τα καλύτερα αποτελέσματα τόσον άμεσα, όσο και σε βάθος χρόνου. Πολλές τεχνικές έχουν προταθεί κατά καιρούς, εκ των οποίων οι περισσότερες έχουν σήμερα μόνον ιστορικό ενδιαφέρον. Η αντιμετώπιση δεν είναι πάντα χειρουργική αλλά και αν ακόμη είναι, μπορεί να γίνει και χωρίς νοσηλεία.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ
ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
1. (Η συντηρητική αντιμετώπιση):έγκειται στις οδηγίες διατροφής, την αποφυγή των υπερβολών σε κατανάλωση αλκοόλ και καρυκευμάτων, στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητος, τη σχολαστική υγιεινή καθώς και τη χρήση τοπικών φαρμάκων (αλοιφές, υπόθετα) και την χορήγηση φαρμάκων από το στόμα. 2. (Η θεραπεία στο ιατρείο): «θεραπεία χωρίς πόνο και χωρίς χειρουργείο». (Andrious E. 1879). Απαιτεί συνήθως περισσότερες από μία επισκέψεις.
Τεχνικές α)σκληροθεραπεία:πρόκειται για την έκχυση με βελόνα στην αιμορροΐδα και τα αιμορροϊδικά αγγειακά πλέγματα ειδικών φαρμάκων, τα οποία προκαλούν ίνωση και εξαφάνιση των αιμορροΐδων. Ο μηχανισμός δράσης είναι η θρόμβωση των αιμορροϊδικών αγγειακών πλεγμάτων, από τον σκληρυντικό παράγοντα. Οι καλύτερες ενδείξεις αφορούν μικρού βαθμού αιμορροϊδοπάθεια χωρίς πρόπτωση. Oι εξωτερικές αιμορροΐδες αποτελούν απόλυτη αντένδειξη σε αυτού του είδους θεραπεία. β) περίδεση: η ιδέα ανήκει στον Blaisdell (1985). Είναι ίσως η πιο διαδεδομένη μέθοδος αντιμετώπισης αιμορροΐδων στο ιατρείο. Η χειρουργική ένδειξη αφορά πρώτου και δευτέρου βαθμού αιμορροϊδοπάθεια. Πραγματοποιείται χωρίς κανενός είδους αναισθησία και βασίζεται στο γεγονός ότι οι αιμορροΐδες όταν περιδεθούν στη βάση τους «μαραίνονται» και εξαφανίζονται. Απαιτεί ειδικό εξοπλισμό και τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά για τις σωστές ενδείξεις. γ) κρυοθεραπεία: βασίζεται στην εφαρμογή επί του αιμορροϊδικού όζου, πολύ χαμηλής θερμοκρασίας, η οποία προκαλεί κρυσταλλοποίηση του ενδοκυττάριου υγρού με αποτέλεσμα την καταστροφή της κυτταρικής μεμβράνης σε αιμορροϊδικό επίπεδο. Η εφαρμογή πολύ χαμηλής θερμοκρασίας είναι απολύτως ανώδυνη. δ)φωτοπηξία: πρόκειται για την εφαρμογή υπέρυθρου φωτός, το οποίο προκαλεί πήξη των πρωτεϊνών του αιμορροϊδικού ιστού και εξάχνωση των ιστών και σχεδόν άμεση εξαφάνιση των αιμορροϊδικών όζων. Χρησιμοποιείται από το 1977. ε) ραδιοσυχνότητα: πρόκειται γα την απευθείας εφαρμογή αυτού του νέου είδους ενέργειας, απευθείας επί του αιμορροϊδικού όζου, του οποίου η καταστροφή είναι άμεση και ανώδυνη. Σε γενικές γραμμές η καλύτερη ένδειξη για θεραπεία στο ιατρείο, αφορά αιμορροϊδοπάθεια, της οποίας το κυριότερο σύμπτωμα είναι η αιμορραγία. Σε αυτή την περίπτωση η επιτυχία πλησιάζει το 100%. Πρέπει να χρησιμοποιούνται σε εμφανώς σχηματισμένους αιμορροϊδικούς όζους που δεν συνοδεύονται από πρόπτωση του βλεννογόνου. 3. (Επεμβατική αντιμετώπιση): Πριν την επέμβαση είναι απαραίτητος ένας μικρός υποκλυσμός. Η αποτρίχωση (ξύρισμα) της περιοχής, είναι απαραίτητη. Εφαρμόζονται αντιθρομβωτικές κάλτσες. Η επέμβαση γίνεται με επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία. α)απολίνωση (περίδεση) των αιμορροϊδικών αρτηριών:H.A.L, D.G.-H.A.L., T.H.D, H.A.L-R.A.R. Η H.A.L (από το ακρωνύμιο του Haemorrhoidal Artery Ligation). Είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1995 από τον Ιάπωνα χειρουργό Morinaga και τους συνεργάτες του. Το θεωρητικό υπόβαθρο αυτής της μεθόδου βασίζεται στην υπόθεση ότι για τη δημιουργία των αιμορροΐδων ευθύνεται μια υπερβολική ροή αίματος στα αιμορροϊδικά πλέγματα (inflow). Με τη βοήθεια υπερήχων εντοπίζονται τα αγγεία, τα οποία και απολινώνονται (δένονται). Είναι ένα σύντομο και τελείως ανώδυνο χειρουργείο κι εδώ όμως η τεχνική αυτή δεν μπορεί να διορθώσει την πρόπτωση του βλεννογόνου του ορθού. Όσο αφορά τα μακροχρόνια αποτελέσματα η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα είναι διστακτική. Σε γενικές γραμμές υπάρχει ένας πληθυσμός ασθενών, για τον οποίο η H.A.L είναι η κατάλληλη μέθοδος, ασθενείς που όμως θα θεραπεύοντο και με οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Άρα λοιπόν η μέθοδος απευθύνεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, για να θα εξασφαλιστεί ένα καλό αποτέλεσμα, το όποιο θα διαρκέσει στο χρόνο. Η επιστροφή του ασθενούς στο δωμάτιό του γίνεται σε 1 ώρα περίπου, ενώ σηκώνεται και σιτίζεται την ίδια ημέρα. Η διάρκεια της νοσηλείας είναι συνήθως 24 ωρών.
Ραγάδα
Η ραγάδα του δακτυλίου είναι ένας χρόνιος επιμήκης τραυματισμός του πρωκτικού σωλήνα, ο οποίος οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως οι υπερβολικές συσπάσεις του έσω σφικτήρα, η δυσκοιλιότητα κ.τ.λ.. Παρατηρείται συνήθως σε άτομα κάτω των 60 ετών και είναι πιο συνηθισμένη στις γυναίκες. Η αυτόματη ίαση της ραγάδας, είναι σπάνια. Συμτώματα Το κυρίως σύμπτωμα είναι ο πόνος, ο οποίος εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των κενώσεων, εξαφανίζεται για λίγο, για να γίνει πολύ έντονος και να κρατήσει πολλές ώρες. Πρόκειται για ένα πόνο ισχυρό, τον οποίο οι ασθενείς προσομοιάζουν σαν «κόψιμο με ξυράφι», ο οποίος συνοδεύεται και από μικρές απώλειες αίματος και κάνει τον ασθενή πολλές φορές να «φοβάται να πάει στην τουαλέτα». Η κλινική εξέταση από το γιατρό είναι συχνά αδύνατη, λόγω του πόνου και η διάγνωση πολλές φορές γίνεται από την περιγραφή των συμπτωμάτων του ασθενούς. Συνήθως η ραγάδα βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του πρωκτικού σωλήνα και παρουσιάζει περιόδους εξάρσεων πριν γίνει ένα χρόνιο πρόβλημα. Μπορεί να προκαλέσει την επιμόλυνση της περιοχής με εμφάνιση αποστήματος. Θεραπεία Η θεραπεία, είναι ένας συνδυασμός συντηρητικών και επεμβατικών χειρουργικών μέτρων, όπως η ομαλοποίηση της κινητικότητας του εντέρου, η αποφυγή δημιουργίας σκληρών κοπράνων, διάφορες εκχύσεις, οι οποίες λειτουργούν σαν μια χημική σφιγκτηροτομή και οι διαστολές (γνωστές από την αρχαιότητα). Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, το οποίο γίνεται με επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία, πραγματοποιείται συνήθως η αφαίρεση, με Laser, του ουλώδους ή κοκκιωματώδους ιστού που εμποδίζει την επούλωση καθώς και μια ήπια σφιγκτηροτομή και διήθηση της περιοχής με τοπικό αναισθητικό. Ο ασθενής συνήθως εξέρχεται την ίδια ημέρα.
Λίγα λόγια για το συρίγγειο Λίγη ιστορία: Στο έργο του “Περί συριγγίων”, ο Ιπποκράτης περιγράφει 3 τύπους θεραπείας 1) τον καυτηριασμό με ύφασμα εμποτισμένο σε άλατα χαλκού, 2) την απευθείας χειρουργική εξαίρεση και 3) την προοδευτική περίδεση με ένα νήμα από λινό. Η εμφάνιση συριγγίων και αποστημάτων γίνεται με μια αλληλουχία φάσεων-σταδίων. 1. Η επιμόλυνση μιας μικρής κοιλότητος, με δημιουργία αποστήματος και με μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από το κεφάλι μιας καρφίτσας, που βρίσκεται στο ανώτερο τμήμα του πρωκτικού σωλήνα και λέγεται κρύπτη του Morgagni. 2. Το απόστημα «βρίσκει δρόμο» στους ιστούς και τους μύες γύρω από τον πρωκτό, φθάνει έως το δέρμα, δημιουργώντας έτσι το περιπρωκτικό απόστημα και συρίγγιο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την ίδια ασθένεια. Το απόστημα εμφανίζεται με οξύ τρόπο και είναι πάντα το αποτέλεσμα ενός συριγγίου. Συμπτώματα Το απόστημα εμφανίζεται σαν μικρή βλάβη στρογγυλή, κόκκινη και ζεστή γύρω από τον πρωκτό. Είναι πολύ επώδυνη σε σημείο που ο ασθενής δεν μπορεί καθίσει. Μπορεί να συνοδεύεται από πυρετό. Το συρίγγιο δεν πονάει και ο ασθενής συμβουλεύεται το γιατρό του για μια εκροή πύου γύρω από τον πρωκτό. Η εμφάνιση πόνου προαναγγέλλει τη δημιουργία αποστήματος. Εάν το απόστημα σπάσει μόνο του, ο ασθενής ανακουφίζεται μέχρι την επόμενη φορά που θα ξαναδημιουργηθεί. Το συρίγγιο λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο από ένα λεπτό ακανόνιστο τούνελ, το οποίο συνδέει το ορθό, που είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου, με το δέρμα. Περιεδρικό συρίγγειο & απόστημα πρωκτού θεραπεία Η αντιμετώπιση των περιπρωκτικών συριγγίων και αποστημάτων είναι πάντοτε χειρουργική. Η ίαση θα επιτευχθεί όταν αφαιρεθεί πλήρως το συρίγγιο. Σε καμία περίπτωση η χρήση αντιβιοτικών δεν μπορεί από μόνη της να θεραπεύσει το πρόβλημα. Η προετοιμασία για την επέμβαση έγκειται σε ένα μικρό υποκλυσμό. Η επέμβαση γίνεται με επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία. Η διάρκειά της είναι το πολύ 30 λεπτά. Είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς ότι η επέμβαση μπορεί να απαιτήσει 2 διαφορετικούς χειρουργικούς χρόνους: 1. Σε φάση αποστήματος – αυτό πρέπει να διανοιγεί, να αδειάσει εντελώς από το πύον και μόνον σε πολύ λίγες περιπτώσεις είναι δυνατή η ανεύρεση των στομίων του συριγγίου. 2. Σε φάση του συριγγίου – ο στόχος είναι η αφαίρεση όλου του συριγγίου για την οποία θα πρέπει υποχρεωτικά πρώτοννα βρεθούν και τα δυο στόμια, εσωτερικό και εξωτερικό, να αφαιρεθούν μαζί με τη διαδρομή και δεύτερον η εξαιρετική προσοχή στη διατήρηση της ακεραιότητας των σφικτήρων. Για το λόγο αυτό πολλές φορές είναι απαραίτητη η τοποθέτηση ενός μικρού πλαστικού κορδονιού, το οποίο θα εγγυηθεί την αποφυγή διατομής των σφιγκτήρων. Το απόγευμα της επέμβασης ο ασθενής σηκώνεται και σιτίζεται. Η παραμονή του στο νοσοκομείο είναι 24ωρη. Μετά την επιστροφή στο σπίτι, η δίαιτα είναι ελεύθερη και χορηγούνται αντιβιοτικά καθώς και παυσίπονα. Οι επιπλοκές έχουν γίνει σήμερα πολύ σπάνιες. Ο ασθενής πρέπει να εμπιστευθεί το χειρουργό του όταν αυτός του προτείνει μια θεραπεία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και δυο χειρουργικές επεμβάσεις. Όταν το απόστημα είναι πολύ μεγάλο μπορεί να χρειασθούν και χειρουργικές αλλαγές για 2 και πλέον εβδομάδες. Εάν το συρίγγιο υποτροπιάσει, θα πρέπει να αποκλεισθούν, με κολονοσκόπηση, παθήσεις του παχέος εντέρου που μπορούν να προκαλέσουν συρίγγια όπως η νόσος Crohn. Η παρακολούθηση απαιτεί επίσκεψη στο γιατρό ένα μήνα μετά και ενδεχομένως την πραγματοποίηση μιας καινούργιας μαγνητικής τομογραφίας.
